Motivasyon, bir hedefe ulaşma doğrultusunda gayrete ilişkin yoğunluk, istikamet ve kararlılık olarak tanımlanabilir. İş motivasyonu da bu doğrultuda belirlenen hedefe ulaşmak, başarılı olmak ve sorumluluğunu yerine getirmek için gösterilen çaba olarak tanımlanabilir.
Motivasyon ile ilgili literatürde çokça araştırma yapılmış ve motivasyonu derinlikli şekilde açıklayabilmek için kuramlar geliştirilmiştir.
McClellland’ın İhtiyaçlar Hiyerarşisi, motivasyonu açıklamada başarı, güç ve ilişki olmak üzere üç temel ihtiyaçtan bahsetmektedir. Başarı ihtiyacı, çalışanların belirli standartlara ulaşma arzusunu ifade ederken; güç ihtiyacı diğerlerini belirli bir yönde davranmaları doğrultusunda yönlendirmeyi ifade eder. İlişki ihtiyacı ise diğerleri ile yakın, samimi ilişkiler kurma ihtiyacından söz eder. McClelland’a göre çalışanlar bu üç ihtiyacını giderebilmek güdüsüyle çalışırlar, yani onları motive eden şey bu üç ihtiyaçtır.
Öz Kararlılık Teorisi, içsel motivasyon faktörlerinin faydaları ve dışsal motivasyon faktörlerinin zararlarından bahseder. İnsanlar davranışları üzerinde kontrolleri olduğunu hissetmek isterler. Kişisel olarak tercih edilen ve keyif alınan bir davranış daha sonra bir mecburiyet haline dönüşürse bu durum insanların motivasyonlarını olumsuz etkiler.
Hedef Belirleme Teorisi’ne göre, bir hedefin belirlenmesi ve bu hedef gerçekleştiğinde çalışana geri bildirim verilmesi motivasyonu artırır.
Öz Yetkinlik Teorisi ise motivasyonu kişinin bir görevi yerine getirebilme gücüne ilişkin inancı olarak tanımlamaktadır.
Aşağıda bu teorilerin temel alındığı motivasyonu artırma rehberleri bulunuyor. Hem yöneticiler için hem de çalışanlar için verilen birkaç ipucu ile iş yerinde motivasyon kaybını engellemek mümkün.
Yöneticiler için Motivasyon Kaybını Önleme Rehberi
- Çalışanlarınızın sorunlarını duyduğunuzu hissettirin ve çözmek için çaba harcayın.
- Grup çalışmaları yaparak çalışanlar arasındaki bağın güçlenmesine katkı sağlayın.
- Çalışanlarınız yeni fikirlerle geldiğinde onları dikkate alın ve dinleyin.
- Çalışanlarınızın özel günlerini hatırlayın. Bu, onların çalıştıkları kuruma bağlı hissetmelerine katkı sağlayacaktır.
- Çalışanlarınız ile iletişiminizi kuvvetlendirin. Görünmez olmak yerine ulaşılabilir olun.
Çalışanlar için Motivasyon Kaybını Önleme Rehberi
- Yaptığınız işin sizin için anlamının ne olduğunu keşfedin.
- Kısa ve uzun vadeli hedefler oluşturun.
- Hedeflerinizin açık, gözlenebilir ve ulaşılabilir olmasına dikkat edin.
- Küçük başarılarınızı kutlayın.
- Çalışma arkadaşlarınızla bağlarınızı kuvvetlendirin.
- Çalışırken kendinize kısa molalar oluşturun. Beş dk camdan bakmak bile uzun vadede size iyi gelecek.